หลักเกณฑ์ของราชบัณฑิตยสถาน (พ.ศ. 2535) ของ การทับศัพท์ภาษาญี่ปุ่น

หลักทั่วไป

1. หลักเกณฑ์นี้ใช้ถ่ายเสียงภาษาญี่ปุ่นที่เขียนด้วยอักษรโรมัน

2. การเทียบเสียงสระ ให้ถือตามตารางการเทียบเสียงสระภาษาญี่ปุ่น

3. เสียงสระในภาษาญี่ปุ่นมีทั้งเสียงสั้นและเสียงยาว ซึ่งทำให้คำมีความหมายต่างกัน ฉะนั้นหลักเกณฑ์นี้จึงแยกเสียงสระสั้นและสระยาวออกจากกัน เช่น

tori
toori, tōri
denwa

=
=
=

โทะริ
โทริ
เด็งวะ

4. ปรกติสระที่อยู่ติดกันจะออกเสียงแยกกัน ยกเว้นสระ ei ซึ่งออกเสียงเป็น เอ เช่น

Daitō
Fujieda
sensei

=
=
=

ดะอิโต
ฟุจิเอะดะ
เซ็นเซ

5. การเทียบเสียงพยัญชนะ ให้ถือตามตารางการเทียบเสียงพยัญชนะภาษาญี่ปุ่น

ตารางเทียบเสียง

เสียงพยัญชนะ

อักษรโรมัน	เงื่อนไข	เสียง	ใช้	ตัวอย่างคำ	คำทับศัพท์
b	–	b	บ	obi	โอะบิ
konbanwa	คมบังวะ
ch	พยางค์แรก	t͡ɕʰ	ช	chiisai, chīsai	ชีซะอิ
พยางค์อื่น	t͡ɕ	ช	konnichiwa[# 1]	คนนิชิวะ
d	–	d	ด	denwa	เด็งวะ
Yamada	ยะมะดะ
f	–	ɸ	ฟ	Fujisan	ฟุจิซัง
fune	ฟุเนะ
g	พยางค์แรก	ɡ	ก	ginkoo, ginkō	กิงโก
พยางค์อื่น	ŋ, ɡ~ɣ	ง[# 2]	arigatoo, arigatō	อะริงะโต
h	ตามด้วย a, e, o	h	ฮ	hashi	ฮะชิ
ตามด้วย i	ç	ฮ	Hiroshima	ฮิโระชิมะ
j	–	d͡ʑ~ʑ	จ	kaji	คะจิ
k	พยางค์แรก	kʰ	ค	kao	คะโอะ
พยางค์อื่น	k	ก[# 3]	niku	นิกุ
-kk	–	k̚k	กก	gakkoo, gakkō	กักโก
m	–	m	ม	mado	มะโดะ
n	ต้นพยางค์และตามด้วย a, e, o, u	n	น	Nagoya	นะโงะยะ
ต้นพยางค์และตามด้วย i	ɲ	น	konnichiwa	คนนิชิวะ
n เมื่ออยู่ในตำแหน่งท้ายพยางค์จะออกเสียงได้หลายอย่าง จึงกำหนดไว้ดังนี้ (1) เมื่อตามด้วยพยัญชนะ b, m และ p ออกเสียง [m] ให้ถอดเป็น ม เช่น shinbun = ชิมบุง sanmai = ซัมไม enpitsu = เอ็มปิสึ (2) เมื่อตามด้วยพยัญชนะ g และ k ออกเสียง [ŋ] และเมื่อตามด้วยพยัญชนะ h และ w ออกเสียง [ɰ̃] ให้ถอดเป็น ง เช่น ringo = ริงโงะ ginkoo, ginkō = กิงโก denwa = เด็งวะ (3) เมื่ออยู่ท้ายสุดของคำ ออกเสียง [ɴ] ให้ถอดเป็น ง เช่น hon = ฮง san = ซัง (4) ในกรณีอื่น ๆ นอกจากที่กำหนดไว้ในข้อ (1), (2) และ (3) ออกเสียง [n], [ɲ] และ [ɰ̃] (ขึ้นอยู่กับฐานกรณ์ของพยัญชนะที่ตามมา) ให้ถอดเป็น น เช่น gunjin = กุนจิง hontoo, hontō = ฮนโต undoo, undō = อุนโด chichimenchoo, chichimenchō = ชิชิเม็นโช densha = เด็นชะ onna = อนนะ kanri = คันริ dansei = ดันเซ
p	พยางค์แรก	pʰ	พ	pen	เพ็ง
พยางค์อื่น	p	ป[# 4]	tenpura	เท็มปุระ
-pp	–	p̚p	ปป	Nippon	นิปปง
r	–	ɾ	ร	ringo	ริงโงะ
s	–	s	ซ	sakana	ซะกะนะ
sh	–	ɕ	ช	sashimi[# 5]	ซะชิมิ
-ss	–	sː	สซ	kissaten	คิสซะเต็ง
-ssh	–	ɕː	สช	zasshi	ซัสชิ
t	พยางค์แรก	tʰ	ท	te	เทะ
พยางค์อื่น	t	ต[# 6]	migite	มิงิเตะ
-tch, -cch	–	t̚t͡ɕ	ตช	itchi, icchi	อิตชิ
tsu	–	t͡sɯ	สึ	tsukue	สึกุเอะ
-ttsu	–	t̚t͡sɯ	ตสึ	mittsu	มิตสึ
w	–	ɰ	ว	watashi	วะตะชิ
y	–	j	ย	yama	ยะมะ
z	–	d͡z~z	ซ	mizu	มิซุ

หมายเหตุ

↑ chi ในบางแห่งอาจเขียนเป็น ti โดยออกเสียงเหมือน chi
↑ พยัญชนะ g ในพยางค์อื่น ๆ ที่ไม่ใช่พยางค์แรกจะออกเสียงใกล้เคียงกับเสียง ง ในภาษาไทย จึงกำหนดให้ใช้ ง
↑ พยัญชนะ k ในพยางค์อื่น ๆ ที่ไม่ใช่พยางค์แรกจะออกเสียงใกล้เคียงกับเสียง ก ในภาษาไทย จึงกำหนดให้ใช้ ก
↑ พยัญชนะ p ในพยางค์อื่น ๆ ที่ไม่ใช่พยางค์แรกจะออกเสียงใกล้เคียงกับเสียง ป ในภาษาไทย จึงกำหนดให้ใช้ ป
↑ shi ในบางแห่งอาจเขียนเป็น si โดยออกเสียงเหมือน shi
↑ พยัญชนะ t ในพยางค์อื่น ๆ ที่ไม่ใช่พยางค์แรกจะออกเสียงใกล้เคียงกับเสียง ต ในภาษาไทย จึงกำหนดให้ใช้ ต

เสียงสระ

อักษรโรมัน	เสียง	ใช้	ตัวอย่างคำ	คำทับศัพท์
A
a	a	–ะ, –ั	yama	ยะมะ
sakura	ซะกุระ
gakkoo, gakkō	กักโก
san	ซัง
aa, ā	aː	–า	okaasan, okāsan	โอะกาซัง
obaasan, obāsan	โอะบาซัง
E
e	e	เ–ะ, เ–็	ike	อิเกะ
fune	ฟุเนะ
denwa	เด็งวะ
sensei	เซ็นเซ
ee, ē	eː	เ–	ee, ē	เอ
oneesan, onēsan	โอะเนซัง
ei	eː	เ–	sensei	เซ็นเซ
I
i	i	–ิ	kin	คิง
kaki	คะกิ
hashi	ฮะชิ
ii, ī	iː	–ี	oniisan, onīsan	โอะนีซัง
oishii, oishī	โอะอิชี
O
o	o	โ–ะ, โ–ะ (ลดรูป)	ocha	โอะชะ
kome	โคะเมะ
Nippon	นิปปง
konnichiwa	คนนิชิวะ
oo, ō	oː	โ–	otoosan, otōsan	โอะโตซัง
sayoonara, sayōnara	ซะโยนะระ
U
u	ɯ	–ุ	shinbun	ชิมบุง
isu	อิซุ
Suzuki	ซุซุกิ
uu, ū	ɯː	–ู	juuyoo, jūyō	จูโย
juusho, jūsho	จูโชะ
Y[# 1]
-ya	ʲa	เ–ียะ	kyaku	เคียะกุ
hyaku	เฮียะกุ
-yaa, -yā	ʲaː	เ–ีย	nyaanyaa, nyānyā	เนียเนีย
-yo	ʲo	เ–ียว	ryokoo, ryokō	เรียวโก
-yoo, -yō	ʲoː	เ–ียว	byooin, byōin	เบียวอิง
ryoori, ryōri	เรียวริ
-yu	ʲɯ	–ิว	kyu	คิว
-yuu, -yū	ʲɯː	–ีว	kyuukoo, kyūkō	คีวโก

หมายเหตุ

↑ รูปเขียน y ออกเสียงกึ่งสระเมื่อตามหลังพยัญชนะ จึงกำหนดให้เป็นเสียงสระเพื่อความสะดวกในการออกเสียง